Over de rol van de pers als publieke waakhond, de politiek en een AVG beroep door een burgemeester

Dayone |
16 juni 2020

Onze DayOne collega Charissa Koster is als media-advocaat vaak betrokken bij zaken waarin pers of bekende partijen procespartij zijn. Regelmatig spelen ook politici, de politiek en de openbaarheid van ons democratisch bestel daarbij een rol. 

 

In verschillende zaken die afgelopen weken speelden, kwam de rol van de pers als publieke waakhond bij uitstek naar voren. Zo speelde er een discussie (en ingepland kort geding) waarbij de pers (in dit geval dagblad De Limburger) toegang wenste tot een openbare raadsvergadering én er speelde een kort geding, gestart door een burgemeester (Heijmans) tegen zijn eigen gemeente (Weert). Dat gegeven alleen is al bijzonder, een burgemeester die zijn eigen gemeente dagvaardt, maar los daarvan deed de burgemeester een beroep op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer en de verwerking van zijn persoonsgegevens onder de AVG. Ook dit is bijzonder voor een (lokaal) politicus, afgezet tegen zijn openbare ambt.

 

Ook overigens een bijzondere zaak, door de achtergronden daarvan. Want door gedegen onderzoeksjournalistiek van dagblad De Limburger waren er integriteitsissues rondom het handelen van de burgemeester aan het licht gekomen, waarover al in januari 2020 werd gepubliceerd door de krant. Die bevindingen werden onlangs, tijdens een raadsvergadering op 3 juni 2020 bevestigd door onderzoeksresultaten van bureau Berenschot. Oftewel, de burgemeester was in opspraak, zoals de rechtspraak dat zo noemt. 

 

In het kader van het integriteitsonderzoek én een Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) van de krant, had het college van B&W de zakelijke mailbox en agenda in Outlook van de burgemeester veiliggesteld door middel van het bewaren van een (tijdelijke) back-up. En terecht, zo bleek (niet in de laatste plaats omdat de burgemeester vlak daarvoor 9.133 e-mails bleek te hebben gedelete van de 9.140 mails). 

 

In kort geding vorderde de burgemeester dat het veilig stellen van de gegevens werd ongedaan gemaakt. De voorzieningenrechter wees al zijn vorderingen af, voor een groot deel om formele redenen. 

 

Zo stelde de voorzieningenrechter vast dat de burgemeester zijn vorderingen had ingesteld als “natuurlijk persoon”. De meeste belangen die hij echter opvoerde om zijn vorderingen toegewezen te krijgen, raakten aan zijn ambt en handelwijze als burgemeester. Oftewel: als publiek persoon, die een openbaar ambt bekleedt. De rechter oordeelde dan ook dat op die belangen van de burgemeester als natuurlijk persoon geen eigen vordering gebaseerd kan worden. En daarbij gaf de rechter aan dat voor zover wél sprake is van eigen, persoonlijke belangen niet de kortgedingrechter (als civiele rechter) bevoegd is, maar de bestuursrechter. 

 

De bestuursrechter zou in deze kwestie immers, aldus de voorzieningenrechter, ook voldoende rechtsbescherming kunnen bieden waar het gaat om de privacyaspecten. Dit zou onder meer kunnen in de al lopende procedure op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. Oftewel: de burgemeester was niet-ontvankelijk in zijn vorderingen voor dit gedeelte.

 

AVG belangen of onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens zag de rechter ook overigens in het geheel niet. Hij kenschetste de omgeving van de gemeente als veilig, en oordeelde ook dat bij de handelwijze van de gemeente mag worden verondersteld dat zij rechtmatig en zorgvuldig te werk is gegaan. Daar moest de burgemeester het mee doen.

 

In alle gevallen had óók te gelden dat als de gegevens van de burgemeester (back-up) vernietigd zouden worden, dit zou leiden tot een onomkeerbare situatie en tot het niet-kunnen voldoen aan het Wob-verzoek van De Limburger. Dit laatste leek sowieso al een grond voor afwijzing, zeker in kort geding, maar daar kwam de rechter niet meer aan toe. 

DayOne advocaten

Foto: L1. Op de foto: burgemeester Jos Heijmans en zijn advocaat mr. Van der Grinten (voorgrond), advocaat Charissa Koster (achtergrond)